Marek Natusiewicz
Wrocław przede wszystkim…

„Orbanizm”, czyli ku większości konstytucyjnej

Wielu Polaków zafascynowanych jest wydarzeniami na Węgrzech. Jednak niewielu zadało sobie trud przeczytania książki Igora Janke pt. „Napastnik”. Książki, której bohaterem jest Viktor Orbán i pośrednio jego Wielkie Dzieło, którym są dwa równoległe procesy, tj. systematyczny wzrost społecznej aktywności w wymiarze lokalnym i obywatelskie poczucie współodpowiedzialności za państwo.

Odrobić węgierską „lekcję”

Wydaje się więc, że miast wymyślać „polską drogę” do normalności, wystarczyłoby jedynie dobrze odrobić węgierską „lekcję”, tym bardziej że i „nauczyciele” w Brukseli wiele się nauczyli. O tym mogą świadczyć liczne wykłady premiera Węgier wygłaszane w najważniejszych europejskich think-tankach, m.in. w brukselskim The Bruegel Economic Research Institute i londyńskim Chatham House.

Umowa o współpracy

W tę „węgierską ścieżkę” wpisać można zawartą 24 marca 2012 Umowę o współpracy między partiami Prawo i Sprawiedliwość (PiS) i Prawica Rzeczypospolitej (PR), w której PR uznaje PiS za główną siłę opozycji wobec obecnych liberalnych rządów, zaś PiS uznaje PR za ważnego reprezentanta opinii chrześcijańskiej w Polsce.

Można to uznać – jak zresztą stwierdził to publicznie Marek Jurek – za powtórzenie działania Viktora Orbána, który w imieniu swojej partii FIDESZ, tj. Węgierskiej Unii Obywatelskiej podpisał podobną umowę z KNDP, tj. z Chrześcijańsko-Demokratyczną Partią Ludową. Na marginesie, warto wspomnieć, że dopiero ten alians polityczny zapewnił 2/3, tj. 263 na 385 deputowanych (w poprzednich partie uzyskały odpowiednio 163 i 0).

Treść umowy

Zgodnie z Umową Prawica Rzeczypospolitej będzie wspierać (w zakresie swojego programu) opozycyjną politykę PiS, a w przyszłości – budowę rządu tworzonego przez PiS, zaś PiS będzie na forum parlamentarnym (w zakresie swojego programu) podejmować inicjatywy PR. W celu realizacji Umowy utworzono Zespół ds. Koordynacji Działań. W skład Zespołu wchodzi po dwóch przedstawicieli władz obu partii. Posiedzenia Zespołu odbywają się nie rzadziej niż raz na kwartał.

W wyborach do Sejmu RP, Parlamentu Europejskiego, Sejmików wojewódzkich i Rad Miast wojewódzkich – kandydaci PR będą startować z ustalonych miejsc na listach PiS, zaś zasady realizacji tego punktu określa aneks stanowiący integralną część umowy. Wskazanie kandydatów PR w wyborach stanowi kompetencję przewodniczącego partii. W Sejmie i Senacie reprezentacja PR będzie współpracować z Klubem PiS, a w Parlamencie Europejskim posłowie PR wejdą do klubu, do którego należeć będą posłowie PiS.

Sygnatariusze porozumienia zobowiązują się do przestrzegania zasady poszanowania integralności reprezentacji parlamentarnej poszczególnych ugrupowań.

Wszystkie zagadnienia współpracy nieobjęte porozumieniem uzgadniane będą w duchu zasad z niego wynikających przez Zespół lub – w szczególnych wypadkach – przez prezesów partii.

Zespół może za zgodą wszystkich swoich członków uzupełniać niniejszą Umowę o aneksy, które stają się jej integralną częścią. Umowę zawarto na osiem lat, jednak może ona zostać wypowiedziana przez uczestniczące w niej partie w terminie jednorocznym. Umowę podpisali: Jarosław Kaczyński (PiS) oraz Marek Jurek (PR).

Okręgi jednomandatowe

Węgierska koalicja uzyskała 174 mandaty ze 176 możliwych do zdobycia w okręgach jednomandatowych. Pojawia się więc pytanie o współpracę koalicji PiS-PR z Obywatelskim Ruchem na rzecz Jednomandatowych Okręgów Wyborczych. W odniesieniu do samej Prawicy Rzeczypospolitej nie ma problemu, gdyż w programie partii w rozdziale pt. „Naprawa polityki polskiej” zapisano:

Po pierwsze, trzeba znieść głosowanie na centralnie rejestrowane listy partyjne i zastąpić je wyborami większościowymi w jednomandatowych okręgach wyborczych, z głosowaniem na kandydatów zgłaszanych przez obywateli bezpośrednio w okręgach.

p.s.  Pierwszy raz artykuł ukazała się w „Gazecie Obywatelskiej – Prawda jest ciekawaj”  (nr 51) z 13 grudnia – 26 grudnia 2013 r.